Historie St. Martinusmolen
De St. Martinusmolen te Didam is in 1855 gebouwd aan de pas aangelegde weg van Zeddam naar Didam (de huidige Wilhelminastraat), in opdracht van Derk Kempers uit Wehl.
De molen lijkt op een verhoging te staan maar is in feite vanaf de grond opgebouwd en pas daarna aangevuld met aarde rond de molen om bij de wieken te kunnen komen. De St. Martinusmolen wordt gerekend tot het type ‘beltmolens’.
Door hun hoge bouw vangen ze voldoende wind om effectief te draaien en productie te kunnen leveren.
Uit de verschillende verkoopbedragen kan worden afgeleid dat de oorspronkelijke bouwkosten ongeveer fl. 3.000,- hebben bedragen. (De restauratiekosten in 2007 waren ca. € 300.000,-.)
De molen is dus ruim 160 jaar oud en is in 1963 en in 1980 gerestaureerd. In het najaar van 2007 (het Jaar van de Molen), is een uitvoerige restauratie voltooid.
De eerste molenaar was Hendrik Meijer. Hij moest vanwege privé-omstandigheden zijn eigen molen in Oud Zevenaar (de huidige ‘molen van Pijnappel’) verkopen. Hij pachtte de molen in Didam tot 1872. Daarna is de molen regelmatig van eigenaar gewisseld en achtereenvolgens in bezit geweest van:
- Th. Kempers (1855 – 1872)
- H. Wissink (1872 – 1875)
- J.F. Ketels (1875 – 1912)
- G. Ketels (1912 – 1917)
- W.A. Senders (1917 – 1922)
- A.F. Senders (1922 – 1924)
- W.M. Willemsen (1924 – 1927)
- wed. W.M. Willemsen (1927 – 1933)
- Firma H. Rietberg (1933 – 1951)
- W.Th. Strijbosch (1951 – 1961)
- Strijbosch & Zn bv (1961 – 1997)
- Strijbosch holding (1997 – 2004)
- Laris Wonen en Diensten (2004 – 2016)
- Plavei 2016- heden
De St. Martinusmolen is ruim 70 jaar in gebruik en in bezit geweest (vanaf 1933 als pachter, sinds 1951 als eigenaar) van de familie Strijbosch.
Omdat het gebruik als graanmalerij en graan- en meelhandel onvoldoende inkomsten gaf, is Willem Strijbosch al vrij snel gestart met de verkoop van brandstof (met name steenkool), vanaf 1953 uitgebreid met oliehandel. Door zakelijke en persoonlijke tegenslagen stond de molen sinds 1997 stil.
Vrienden van de molen
Vanwege de hoge aankoop- en restauratiekosten wilde de toenmalige gemeente Didam geen eigenaar worden van de molen. Medio 2001 zijn enkele personen door B&W van Didam gevraagd zich in te zetten om de molen als industrieel erfgoed voor Didam te behouden. Als ‘vrienden van de molen’ is de Stichting St. Martinusmolen opgericht en zijn er initiatieven genomen om tot restauratie van de molen te komen. In 2004 is Laris Wonen & Diensten, op verzoek van de gemeente Didam, eigenaar van de molen geworden. De stichting is blij dat met de verwerving van de molen door Laris de restauratie versneld ter hand is genomen en de molen is behouden.
Na afronding van de restauratie bleef Laris wonen en diensten eigenaar van de molen. De molen werd voor gebruik beschikbaar gesteld aan de Didamse gemeenschap.
De Stichting St. Martinusmolen nam het beheer van de molen op zich en is zich verantwoordelijk voor de exploitatie ervan. Door werving van Vrienden van de molen en sponsoring, probeert men de jaarlijkse exploitatiekosten bij elkaar te krijgen en aan de molen een zinvolle bestemming en nuttig gebruik te geven.
Restauratie in 2007
In 2007 zijn door Laris Wonen & Diensten voortvarend initiatieven genomen om met opstelling van een restauratieplan, bestek en aanbesteding de restauratie van de molen te realiseren. De totale kosten bedroegen ca. € 300.000,-. Naast een belangrijke eigen bijdrage van Laris Wonen en Diensten (€ 180.000,-), zijn subsidies ontvangen van de gemeente Montferland (€ 50.000,-), de provincie Gelderland (€ 50.000,-) en de rijksoverheid (€ 20.000,-).
In november 2007 is de gerestaureerde St. Martinusmolen weer feestelijk in gebruik genomen. De molen is, met draaiende wieken, weer een vertrouwd beeld in Didam en beschikbaar voor bezoekers en activiteiten.
